‘Er zijn teveel bazen en te weinig leiders’ – is één van de uitspraken
die Alwin Nieuwenstein doet in het interview. Met zijn Centrum voor Excellent
Leiderschap coacht en traint hij in binnen- en buitenland het management van
grote én kleine ondernemingen.
Alwin zet in op coachend leiderschap om het beste uit mensen
naar boven te halen en organisaties beter te laten functioneren. De bron
hierbij is het boek ‘De manager als coach’, geschreven door oprichter van het
Centrum voor Excellent Leiderschap,
Willem Verhoeven. Hij publiceerde begin jaren ’90 zijn boek dat door het
weekblad Intermediair als enige Nederlandse boek werd opgenomen in de Top 15
van managementboeken van de 20e eeuw. Willem wordt gezien als degene die coachend
leidinggeven als managementstijl in Nederland geïntroduceerd heeft.
Het Centrum voor Excellent Leiderschap bestaat al meer dan 20
jaar en bestaat momenteel uit drie vennoten: Alwin Nieuwenstein, Dirk Boersma
en Monty Trapman. Alle drie mannen die hun sporen hebben verdiend in
leiderschap en coaching.
Veeg uit de pan
“Ik vertel een ondernemer nooit wat hij moet doen”, vertelt
Alwin. “Dat weet hij of zij zelf veel beter. Wat ik wel doe is kritische vragen
stellen en confronteren met wat ik zie. Laatst was ik bij een ondernemer die
zijn personeel wilde laten trainen in het nemen van meer verantwoordelijkheid. ‘Ze
doen nooit iets uit zichzelf.’ Tijdens het gesprek werd hij even wegeroepen en
door de glazen wanden zag ik hoe hij een werknemer op de werkvloer een veeg uit
de pan gaf.”
Bang voor de baas
Hij vervolgt: “Dat deed hij duidelijk vanuit zijn
hiërarchieke rol. Vanuit de overtuiging: ‘Je moet er bovenop zitten.” Toen hij
weer terugkwam confronteerde ik hem hiermee: In welke mate vertrouw jij je
mensen? Wat doe jij om ervoor te zorgen dat ze verantwoordelijk nemen? Wat
bleek: mensen waren bang om hun nek uit te steken, om initiatief te nemen. Als
ze het verkeerd doen, krijgen ze een veeg uit de pan. Hij was even stil, en zag
toen in dat hij het zélf was die getraind moest worden.”
Geen leider
Een goede leider is in onze ogen een coachende leider, stelt
Alwin. “Natuurlijk moet er iemand zijn die de finale beslissing neemt, maar die
beslissing is vaak beter als iedereen gehoord en gewaardeerd is. Dat is waar
wij leiders in trainen. Eén van de meest voorkomende redenen dat werknemers
vertrekken is dat het met hun leidinggevende niet klikt. Dat zegt veel. “Je
kunt uren over iemands leiderschap praten, maar het belangrijkste is wat hij of
zij daadwerkelijk doet.”
Uit den boze
Coachend leidinggeven is niet alleen maar soft. Het vraagt
om het hebben van een visie, het maken van afspraken en om (durven) aanspreken.
Afspraken maken doe je samen, vindt Alwin. “Een afspraak over bijvoorbeeld een
target dat gehaald moet worden maak je samen, bespreek je samen en evalueer je
samen. Een opgelegde afspraak is geen afspraak, maar een bevel, en die werken
meestal niet langdurig, omdat ze niet van de medewerker zelf zijn.”
Toekomstbeeld als start
Het Centrum start in coachings-, trainings- of
organisatietrajecten meestal met de vraag: Wat wil je bereiken? Hoe ziet dat
toekomstbeeld eruit? Wat gebeurt er als het goed gaat? Het zelf ontwikkelde
TROA-model (toekomstbeeld – realiteit – opties -acties) kan praktisch toegepast worden voor elke organisatie, groot en klein. “Het
zijn echt niet alleen grote organisaties waarvoor we werken, ook kleinere
bedrijven hebben wij als klant.”